“Việt Nam độc lập năm 1945”

Ngày 2/9/1945, Bác Hồ đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra một Kỷ nguyên mới cho dân tộc - Kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.

Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945 (nguồn Báo Quân đội nhân dân)

Để có được thành quả trên, đó là sự lãnh đạo tài tình của Đảng, mà đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh đã chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua bao nhiêu khó khăn thử thách, nhờ vận dụng sáng tạo tư tưởng cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp với hoàn cảnh của dân tộc Việt Nam lúc bấy giờ.

Không những vậy, ít ai biết “Người” còn được coi là bậc tiên tri thiên tài trong lịch sử gắn với những sự kiện lớn, những chiến thắng vĩ đại của dân tộc, trong đó Bác đã từng nói “Việt Nam độc lập năm 1945”

Về câu tiên tri này, nhiều đồng chí cách mạng lão thành cùng hoạt động bên Bác Hồ lúc đó đều đã viết, đã kể lại rất rõ ràng và khá thống nhất và đặc biệt tin cậy.

Theo đồng chí Vũ Anh kể:

Ở chiến khu, Bác vẫn thường mở các lớp huấn luyện cho cán bộ và chuyên chú viết sách tuyên truyền. Bác viết các sách “Tam tự”, “Ngũ tự”, lại làm một quyển “Địa dư các tỉnh” và một quyển “Lịch sử Việt Nam” bằng thơ lục bát. Quyển sử chép từ thời Hồng Bàng cho đến thời Pháp thuộc, đằng cuối cuốn sách có mục ghi rõ thời kỳ nào, có phong trào gì chống phong kiến Trung Hoa, thời kỳ nào có phong trào chống Pháp. Cuối cùng Bác ghi Việt Nam độc lập năm 1945. Các đồng chí đọc sách bàn tán rất nhiều niên hiệu đó. Có đồng chí phàn nàn sao chậm thế, có đồng chí lại cho thế là sớm quá. Bác chỉ bảo: ờ ờ để rồi xem xem.

Đồng chí Lê Quảng Ba, người cùng ở Pác Bó với Bác đồng thời được Bác trực tiếp giao nhiệm vụ in tập “Lịch sử Việt Nam” kể lại:

“Sau hội nghị tổng kết kinh nghiệm tổ chức thí điểm Việt Minh ở Cao Bằng, tháng 5-1941 Trung ương Đảng ta đã họp hội nghị lần thứ VIII ở Khuổi Nậm (Pác Bó).

Hội nghị đã cổ vũ mạnh mẽ toàn Đảng, toàn dân dấy lên một cao trào cách mạng sôi nổi trong cả nước. Đường lối chủ trương do Trung ương vạch ra được toàn Đảng chấp hành nghiêm chỉnh, toàn dân nhiệt liệt hưởng ứng.

“Tôi nhớ hồi đó, bọn phát xít Đức, Ý, Nhật đang thắng thế, các nước đồng minh chống phát xít đang gặp khó khăn. Phát xít Nhật đã xâm chiếm Đông Dương. Nhật Pháp tuy mâu thuẫn nhau về quyền lợi nhưng lại nhất trí với việc đàn áp khủng bố cách mạng Việt Nam”

Đảng ta và Bác đã thấy trước một cách rất sáng suốt là Liên Xô nhất định thắng, phát xít Nhật – Pháp sớm muộn cũng cắn xé nhau, đó là thời cơ ngàn năm có một để nhân dân ta vùng dậy giành độc lập tư do.

Tôi nhớ lại cuốn sử Việt Nam viết tóm tắt bằng thơ do đích thân Hồ Chủ tịch viết cuối năm 1941 tại Pác Bó. Phần ghi những năm quan trọng của các thời kỳ. Người đề rõ: “Việt Nam độc lập năm 1945”. Chúng tôi thắc mắc không dám in, đưa bản thảo cho Bác xem lại, Bác xem rồi bảo: “Được, cứ thế in”. Nửa tin nửa ngờ, sau khi in xong tập thứ nhất, chúng tôi lại đưa Bác soát lại. Bác vẫn như lần trước: “Được rồi, cứ thế in”.

Điều dự kiến đó đã trở thành hiện thực, ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại Quảng trường Ba Đình, Hồ Chủ tịch đã tuyên bố trước thế giới: “Viết Nam độc lập”

Cùng với đồng chí Vũ Anh và Lê Quảng Ba – Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong “Những năm tháng không thể nào quên” đã trân trọng ghi lại tiên đoán của Bác Hồ. Chính Đại tướng là người đầu tiên đưa ta thuật ngữ “tiên tri” để nói về những dự đoán của Bác.

…“Trong những đêm đông lạnh, tránh bọn lính dõng đi lùng càn tại vùng Pác Bó, Bác Hồ đã tiên đoán ngày cách mạng thành công:

45, sự nghiệp hoàn thành

Đó là câu thơ kết thúc tập Việt Nam lịch sử diễn ra Bác đã làm và được in ra từ hồi đó. Gần đây các đồng chí sưu tầm ở Viện bảo tàng cách mạng đã kiếm được một tập trong ống bương của một ngôi nhà sàn ở vùng Pác Bó. Chủ nhà vốn là một hội viên cứu quốc ngày trước.

Bác không bao giờ nhắc lại câu thơ này. Từ đó đến nay, bị lôi cuốn vì công việc, anh em chúng tôi cũng chưa có ai có dịp hỏi lại Bác vì sao Bác đã có được tiên đoán như vậy. Điều đó trở thành một trong những điều ta chưa hiểu hết được về con người và cuộc đời hoạt động cách mạng vĩ đại của Bác.

Hôm nay giở lại những Văn kiện trong thời kỳ lịch sử này, chúng ta lại tìm thấy những lời “tiên tri”.

Cũng trong cuốn sách “Những năm tháng không thể nào quên” Đại tướng Võ Nguyên Giáp khẳng định: Những điều tiên tri đó thuộc về những người thiên tài.

“Khi một sự việc đã xảy ra rồi, người ta thường dễ nhìn thấy những gì tất yếu đã dẫn dắt nó từ chỗ còn là khả năng đến chỗ trở thành hiện thực. Ta cũng dễ nói một cách đơn giản: Đáng nó phải xảy ra như thế, không thể khác được.

Thực ra trong lĩnh vực xã hội, trong cuộc đấu tranh giữa những con người có ý thức, mỗi đổi thay đều trải qua những quá trình diễn biến thường là hết sức phức tạp. Người lãnh đạo cách mạng thường phải tìm ra quy luật chung và quy luật riêng của sự vật giữa một mớ hỗn độn những hiện tượng giả, thật khó phân, giữa vô vàn mối mối liên hệ chằng chịt, tất cả đều vận động, phát triển không ngừng. Việc dự đoán chính xác, khoa học chiều hướng phát triển của sự vật, những tình huống lớn sẽ xảy ra trong tương lai, vô cùng quan trọng trong công tác cách mạng. Thực tế cùng với thời gian sẽ là nhà kiểm nghiệm nghiêm khắc. Những tiên tri đó thuộc về những người thiên tài”

Đến đây bạn đọc chắc đã sáng tỏ hơn về những điều “tiên tri” được viết năm 1941, in ra năm 1942, qua hồi ký, suy nghĩ của những người đương thời gần gũi bên Bác, những người đã trực tiếp đọc văn bản, trực tiếp in ấn và cả trực tiếp đối thoại cùng Bác.

Chúng tôi còn tin rằng nhiều bạn đọc hẳn còn muốn tìm hiểu thêm xem bằng cách nào, dựa vào những cơ sở nào mà Bác Hồ của chúng ta có được tiên tri đó.

May mắn thay là chúng tôi đã lần tìm được nhiều tư liệu nói lên những nhân tố mà Bác phát hiện, tuyên truyền, tổ chức để cùng toàn Đảng, toàn dân chiến đấu làm nên chiến thắng vẻ vang giành lại độc lập tự do cho Tổ quốc vào năm 1945.

Đồng chí Dương Đại Lâm nhớ lại:

Mùa đông năm 1944, Bác về Slum Lực.

“Bác kể lại cho chúng tôi diễn biến của cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Bác nhận định: “Hồng quân Liên Xô sẽ đuổi bọn phát xít Đức đến Béc Lin và kết thúc cuộc chiến tranh ở đó. Chiến tranh sẽ kết thúc trong năm 1945” Bác nói tiếp “Thời gian thật khẩn trương. Nhân dân cách mạng thế giới phải nắm lấy thời cơ để giành thắng lợi cho cách mạng nước mình”

Bác nhìn xung quanh rồi bảo chúng tôi cho Bác mượn cái xoong, lấy thêm mấy hòn than củi. Bác vẽ lên xoong thế trận của Hồng quân Liên Xô tấn công phát xít Đức, lát sau Bác cầm ngọn đèn dầu đặt gần ấm chè: Ngọn đèn là mặt trời, ấm chè là trái đất – Tay Bác chỉ vào một điểm trên ấm chè – Nước ta đây. Tay Bác cầm ngọn đèn nhích lại gần ấm chè và hơi xoay một tí bảo:

“Bây giờ ta ở đây, trời sắp sáng rồi. Việt Nam chúng ta bất kỳ giá nào cũng phải giành lấy độc lập. Bây giờ đã cuối năm 1944. Vài tháng nữa sang năm 1945, các cô các chú chúng ta phải cố gắng lên”

Đồng chí Thúy Bách, người cùng với hai đồng chí Vũ Anh, Văn Trình làm báo Việt Nam độc lập cho biết:

Một hôm, Bác gọi các đồng chí Vũ Anh, Văn Trình và cả tôi nữa đặt vấn đề: Nên khởi nghĩa hay chưa? Mọi người đều tham gia ý kiến, Bác lắng nghe, cuối cùng Bác bảo:

Để khi Pháp thua Nhật, mình đánh lấy lại nước từ tay Nhật mới được.

Tôi cứ nghĩ mãi về ý kiến của Bác và nhớ lại câu kết luận cuối cùng cuốn “Lịch sử diễn ca” do Bác viết dùng để huấn luyện cán bộ hồi đó ở Pác Bó.

“Nay ta đã có Việt Minh

Đủ tài lãnh đạo dân mình đấu tranh

45, sự nghiệp hoàn thành”

Đồng chí Dương Đại Long kể: Cuối tháng 10 năm 1944, Bác đi kiểm tra quân sự, có các đồng chí cán bộ địa phương đi cùng. Tôi nhận ra “già Thu”. Thật vui mừng. Tôi thấy Bác cũng như xưa: đôi mắt sáng, bộ quần áo Nùng quen thuộc. Đại đội tự vệ vũ trang chiến đấu quây quần quanh Bác. Bác hỏi:

- Huấn luyện quân sự để làm gì?

Đồng chí Lê Thiết Hùng và em Đại Lâm báo cáo Bác chủ trương khởi nghĩa của liên tỉnh ủy Cao – Bắc – Lạng và nguyện vọng lên đường chiến đấu của đại đội. Bác nói:

- Huấn luyện quân sự là việc cần thiết. Nhưng bây giờ chưa đến lúc khởi nghĩa được…

- Hiện nay, Đế quốc Pháp và Phát xít Nhật ở Đông Dương không khác gì hai con gà trống nhốt chung chuồng. Trước sau chúng cũng chọi nhau. Tất có con bị thương nặng, có con què. Lúc đó ta bắt mới dễ. Làm cách mạng phải biết dựa vào thời thời cơ và phải nhìn chung phong trào mới chắc thắng.

Qua hồi ký của 3 đồng chí Dương Đại Lâm, Thúy Bách và Dương Đại Long, ta thấy được Bác chỉ rõ các nhân tố chính để cách mạng thành công đó là: Thời cơ và phong trào (Tổ chức).

Trong bài “Bác Hồ, nhà tiên tri vĩ đại” tác giả Nguyễn Đức Phiên đã có cách tiếp cận tư liệu mới, tư liệu làm bằng thơ và cũng đã phát hiện ra các nhân tố chính làm nên thành công của mọi cuộc cách mạng. 

“Ngày nay, đọc hai bài thơ của Bác “Trò chuyện với trăng” và “Học đánh cờ”, ta có thể biết vì sao Bác có sự tiên đoán như vậy:

Năm 1942, ở Pác Bó, có lần Bác hỏi trăng:

Việt nam bao giờ thì giải phóng

Nói cho nghe thử hỡi cô Hằng

Trăng rằng: Tôi kính trả lời ông

Tôi đã từng soi khắp núi sông

Muốn biết tự do chầy hoặc chóng

Thì xem tổ chức khắp hay không

Nước nhà giành lại nhờ gan sắt

Sự nghiệp làm nên bởi chữ đồng.

Năm 1943, trong nhà tù Tưởng Giới Thạch, Bác có bài thơ “Học đánh cờ”

Phải nhìn cho rộng suy cho kỹ

Kiên quyết không ngừng thế tấn công

Lạc nước hai xe đành bỏ phí

Gặp thời một tốt cũng thành công.

Hai bài thơ trên nêu hai nhân tố chính làm nên thành công của mọi cuộc cách mạng, đó là tổ chức và thời cơ.

Căn cứ vào hai nhân tố ấy. Bác Hồ đã tiên đoán năm 1945 sẽ là năm Liên Xô và đồng minh chiến thắng hoàn phát xít Đức – Ý – Nhật, tạo thời cơ cho Việt Minh ta phát động nhân dân tổng khởi nghĩa, cướp chính quyền giành độc lập cho nước nhà hoàn toàn.

Đúng như Đại tướng Võ Nguyên Giáp suy ngẫm đó là “những tiên tri thuộc về những thiên tài”.